ENFLASYON TANIMI NEDİR?

Enflasyon, bir ülkedeki mal ve hizmetlerin satın aldığımız fiyatlarının süreli olarak artış göstermesi, yani genel fiyat seviyesinin yükselmesi olarak tanımlanır. Bu süreç, fiyat artış hızının süreklilik göstermesiyle alım gücünün düşmesine neden olur. Enflasyona bağlı olarak, ülkenin para biriminin satın alma gücü azalarak tüketicilerin aynı miktarda para ile daha az ürün veya hizmet almasını beraberinde getirir. Ülke içerisinde bulunan malların veya hizmetlerin fiyatında gözlenen genel artış, tüketici enflasyonu ve üretici fiyatları enflasyonu gibi türlere ayrılarak incelenir. Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE), tüketici sepeti üzerindeki fiyat değişimlerini ölçerek manşet enflasyonu oluştururken, Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) maliyet enflasyonu gibi unsurların etkisini yansıtır. Talep enflasyonu, ekonomideki toplam talebin arzı aşması sonucu fiyatların artmasına neden olurken, maliyet enflasyonu ise üretim maliyetlerindeki artışların fiyatlara yansımasıyla ortaya çıkar. Enflasyon, bazen ılımlı enflasyon seviyelerinde ekonomik büyümeyi teşvik edebilirken, kontrolsüz yükselmesi durumunda hiperenflasyon gibi aşırı fiyat dalgalanmalarına yol açabilir. Bunun tam tersi olan deflasyon ise fiyatların sürekli olarak düşmesi anlamına gelir ve ekonomide farklı zorluklar doğurabilir. Enflasyon, bir ekonominin sağlıklı işleyişini anlamak ve öngörülerde bulunmak için kritik bir göstergedir. Bu nedenle, fiyat artış hızını ve fiyat dalgalanmalarını takip etmek, hem bireyler hem de ekonomiyi yönetenler için önemli bir araçtır.

1 Türk Lirasının satın alabileceği mal yada hizmet,satın alma gücü açısından gözlemlenmektedir. Enflasyon yukarı yönlü ise ; paranın satın alma gücünde azalma olduğunu ortaya çıkar. Enflasyon oranı yıllık %2 ise , bu sene 1 Liraya alınan hizmetin fiyatı 1 yıl içerisinde 1,02 Lira olur.Malların fiyatları enflasyona uğradıktan sonra aynı tutarda paraya aynı malı-hizmeti alamazsınız. 

Hiperenflasyon fiyatlarda genel anlamda %200 üzerinde yükselişin olduğu ve tarihte daha da üst seviyelerin görüldüğü (%2500 Enflasyon oranı ile  1923 Almanya Ekonomisinde yaşanan Hiperenflasyon'a en iyi örnektir.) bir nevi ekonomik buhrandır.

1. Teori :  Satın alma gücünün fazla olduğu ve piyasadaki ürünlerin-malların ise az olduğu durumlarda ortaya çıkar. Yani talebin arzdan daha fazla olduğu durumlardır.
   

2. Teori :  Şirketlerin maliyetleri arttığında kar marjını korumak için fiyat arttırmak gerekir.Artan maliyetler ithalatın ücret,vergi,ya da öngörülemeyen maliyetler gibi durumlar içerebilir.

1. Talep Enflasyonu: Ekonomide talebin üretim kapasitesini aşması durumunda ortaya çıkar. Talep yoğunluğu arttıkça, fiyatlar yükselir ve bu durum özellikle Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) üzerinde belirgin bir şekilde hissedilir.
   

2. Maliyet Enflasyonu: Üretim maliyetlerinin artmasıyla tetiklenen bu tür, şirketlerin artan maliyetleri tüketiciye yansıtmasıyla oluşur. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), bu artışları ölçmede önemli bir göstergedir.
3. Çekirdek Enflasyon: Gıda ve enerji gibi fiyat dalgalanmalarına açık kalemlerin çıkarıldığı enflasyon türüdür. Ekonomik analizlerde, fiyat istikrarını daha net bir şekilde değerlendirmeye olanak sağlar.
4. Ilımlı Enflasyon: Yavaş ve kontrol edilebilir bir artışı ifade eder. Ilımlı enflasyon, genellikle ekonomik büyümenin sağlıklı işaretlerinden biri olarak görülür.
5. Sürünen Enflasyon: Fiyatların çok yavaş ama düzenli bir şekilde artmasıyla tanımlanır. Zararsız gibi görünse de, uzun vadede birikerek ekonomik dengesizliklere yol açabilir.
6. Kronik Enflasyon: Sürekli yüksek enflasyon oranlarıyla karakterizedir. Zamanla, ekonomik güveni zayıflatır ve yatırım ortamını olumsuz etkiler.
7. Hiper Enflasyon: Enflasyonun kontrolden çıkarak fiyatların astronomik seviyelere ulaştığı durumdur. Bu tür, genellikle bir ülkenin para biriminin değerini neredeyse yok eder.
8. Yapısal Enflasyon: Ekonomideki altyapı sorunları ve arz-talep dengesizliklerinden kaynaklanır. Özellikle tarım, sanayi veya hizmet sektöründeki üretim eksiklikleriyle ilişkilidir.
9. Yerleşik Enflasyon: Fiyat artışlarının ekonominin normal bir parçası haline geldiği, yani kalıcı bir durum oluşturduğu enflasyon türüdür. Bu durum, enflasyon beklentilerinin kendini gerçekleştirmesiyle güçlenir.
10. Arazi Enflasyonu: Özellikle gayrimenkul sektöründe gözlemlenir. Arazi fiyatlarının hızla artması, konut ve ticari alanlardaki maliyetlerin yükselmesine neden olur.

1. Alım Gücü ve Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi: Ekonomide talebin üretim kapasitesini aşması durumunda ortaya çıkar. Talep yoğunluğu arttıkça, fiyatlar yükselir ve bu durum özellikle Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) üzerinde belirgin bir şekilde hissedilir.
   

2. Döviz Kuru ve Dış Ticaret: Üretim maliyetlerinin artmasıyla tetiklenen bu tür, şirketlerin artan maliyetleri tüketiciye yansıtmasıyla oluşur. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), bu artışları ölçmede önemli bir göstergedir.
3. Faiz Oranları ve Yatırım Kararları: Gıda ve enerji gibi fiyat dalgalanmalarına açık kalemlerin çıkarıldığı enflasyon türüdür. Ekonomik analizlerde, fiyat istikrarını daha net bir şekilde değerlendirmeye olanak sağlar.
4. İş Gücü Piyasası ve Maliyet Enflasyonu: Yavaş ve kontrol edilebilir bir artışı ifade eder. Ilımlı enflasyon, genellikle ekonomik büyümenin sağlıklı işaretlerinden biri olarak görülür.
5. Yapısal Sorunlar ve Ekonomik Dengesizlikler: Fiyatların çok yavaş ama düzenli bir şekilde artmasıyla tanımlanır. Zararsız gibi görünse de, uzun vadede birikerek ekonomik dengesizliklere yol açabilir.
6. Tüketici ve Üretici Fiyatları Üzerindeki Etkiler:Sürekli yüksek enflasyon oranlarıyla karakterizedir. Zamanla, ekonomik güveni zayıflatır ve yatırım ortamını olumsuz etkiler.