Normal emir türleri aşağıdakiler gibi 4 ana başlıkta toplanmıştır.
Hem fiyat ve hem de miktarın girildiği emir türüdür. Girildiği anda kısmen veya tamamen işlem olmazsa, gerçekleşmeyen kısmı fiyat ve zaman öncelik sıralamasına uygun olarak payın bekleyen (pasif) emirleri arasına yazılır.
Fiyat yazmaksızın sadece miktar belirtilerek girilen emir türüdür. Karşı taraftaki en iyi fiyatlı emirlerle eşleşerek işleme dönüşür. Karşı tarafta eşleşecek hiçbir emir yoksa otomatik olarak iptal edilir. Tek fiyat yönteminde emir toplama aşamasında girilen piyasa emirleri, eşleştirme başlayana kadar emir defterinde bekletilir, eşleştirme başladığında ise işleme dönüşür.
Piyasa emirleri gibi fiyat yazmaksızın girilen emir türüdür. Karşı taraftaki sadece en iyi fiyat kademesinde bekleyen emirlerle eşleşerek işleme dönüşür. Ancak işleme dönüşmeyen kısım, gerçekleştiği son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve emir defterinde pasif olarak yazılır (ancak Kalanı İptal olarak girilirse iptal edilir, pasife yazılmaz).
Tek fiyat yöntemi uygulanan tüm seans bölümlerinde, açılış ve kapanış seansları da dahil olmak üzere fiyat belirleme sürecinde hesaba katılmayan ancak belirlenen eşleşme fiyatı seviyesinde karşılanmadan kalan emirler ile işlem yapmak üzere girilen emirlerdir. Eşleşmeden kalan dengeleyici emirler iptal edilirler.
Girilen emrin aktif hale gelmesi veya gerçekleşmemesi için bazı koşulların tanımlanabildiği emirlerdir.
Emrin içerdiği miktarın tamamının karşılanması hâlinde gerçekleşir. Belirtilen fiyat seviyesinde emrin içerdiği miktarın tamamı karşılanmıyorsa, işlem görmeyen emirlerdir. Bu tür emirlere örnek olarak verilebilecek hepsi ya da hiçbiri (AON - All or None), gerçekleşmezse iptal et (Fill or Kill) türü emirler başlangıçta devreye alınmayacaktır.
Bir sermaye piyasası aracının cari fiyatının veya emir defterindeki en iyi alış veya satış fiyatının, koşul olarak belirtilen fiyat seviyesine ulaşması durumunda ilgili veya tanımlanmış bir diğer sermaye piyasası aracının emir defterinde gerçekleşen emirlerdir. Başlangıçta devreye alınmayacaktır.
Seansın bir bölümünde geçerli olmak üzere girilen önceden belirlenen bir bölümünde gerçekleşmesi istenilen emirlerdir (örneğin açılışta ve kapanışta geçerli olan emirler – at open / at close). Başlangıçta devreye alınmayacaktır.
Kısmen görünme koşulu limit fiyatlı emirler için girilebilir. Kısmen görünen emirlerde, emir defterinde görülmesi istenen kısmın tamamı işlem gördüğünde gizli bölümden belirlenen miktar kadar kısım açığa çıkar. Açığa çıkan bu kısım, açığa çıktığı anda girilmiş yeni bir emir gibi fiyat ve zaman önceliğine göre emir defterinde yerini alır. Bu süreç emrin tamamı karşılanıp bitinceye, geçerlilik süresi sona erinceye veya emir iptal edilinceye kadar devam eder. Başlangıçta devreye alınmayacaktır.
Borsa üyeleri, aynı veya farklı müşterilerinden miktar ve fiyatı uyuşan karşılıklı alım ve satım emirleri aldığında; Pay Piyasasında işlem gören ve Borsa tarafından belirlenen sermaye piyasası araçları için belirlenen fiyat ve tutar (miktar da tanımlanabilir) sınırları dahilinde, bu emirleri emir defterine iletmeden işleme dönüştürmek amacıyla Borsaya bildirebilir.
Borsanın belirleyeceği limitler dahilinde özel işlem bildirimi yapılabilecektir. Özel işlem bildirimi için aranan minimum tutar 3 milyon TL, maksimum tutar ise 30 milyon TL’dir. Bu değerler parametrik olup önceden duyurularak kıymet bazında veya tüm piyasa için değiştirilebilir.
Yeni yapı iki tür özel işlem bildirimi yöntemini desteklemektedir:
- Tek taraflı özel işlem bildirimi: İşlemin taraflarının farklı üyeler olması durumunda kullanılır. Üyelerden biri sadece kendi tarafına (alış veya satış) ait miktar, fiyat, müşteri bilgilerini ve karşı üyenin kim olduğunu sisteme iletmektedir. Karşı üye ise kendisine gelen özel işlem bildirimini kendine ait müşteri bilgilerini girerek eşlemektedir.
- Çift taraflı özel işlem bildirimi: Aynı üyenin hem alıcı hem de satıcı olduğu durumlarda işlemin alış ve satış tarafına ait miktar, fiyat, müşteri bilgilerinin girilerek bildirilmesidir.
Üye temsilcisi emirlerini kendi isteği ile askıya alıp gün içerisinde istediği zaman tekrar aktif hâle getirebilecektir. Ayrıca gerekli tanımlamanın yapılması durumunda bağlantının kopması gibi belirli durumlarda, emirler sistem tarafından otomatik olarak askıya alınabilecektir. Emirlerin askıya alınması sistem açısından iptal edilmesi ile eşdeğerdir.
| BIST EMİR İPTAL ÜCRETLERİ 2023 | |||||
| Borsa İstanbul'un 15 Şubat 2023 tarihinden itibaren geçerli olan emir iptal ücretlerine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. | |||||
| Tıklayınız. | |||||
| 06.03.2023 Pazartesi gününden itibaren BIST emir iptal ücretleri çarpanı 2 olarak uygulanacaktır. |