Finans piyasalarına atıldığınız zaman kendinizi birçok anlamda hazır hissetmelisiniz. Bu alanlardan biri de psikolojinizdir. Para ve psikoloji arasında çift yönlü bir etkileşim vardır. Kazanmayı düşündüğünüz para sizin ruh halinizi etkilerken, yatırım yapmaya başladığınız zamanki psikolojik durumunuz da kazancınızı etkileyecektir. Anlık ruh hali değişimlerinizi işlemlerinize yansıtırsanız istemediğiniz sonuçlarla karşılaşabilirsiniz.
Para sizi nasıl etkiler?
“Para mutluluk getirir mi?” sorusunun cevabı kimi zaman “evet” olabilir. Parayı bir amaç değil, sizi mutluluğa götürecek bir araç olarak görürseniz para mutluluk getirir. Yapmak istediğiniz bir çok şey var. Sevdiklerinizle zaman geçirmek, hobiler edinmek, küçük bir tatile çıkmak kişinin motivasyonunu yükseltir. Ancak tüm gelirini giderlerine harcayan bir insanın ne bu mutluluklara ulaşmak için zamanı vardır ne de yeterli maddiyatı. Halbuki çalışmanın yanında ek gelir elde eden insanlar zamanı satın alabilir. Zamanı satın almak mutluluğu satın almak demektir.
Çalışırken ek gelir elde etme hakkında fikir sahibi olmak isterseniz “Tam Zamanlı Bir İşte Çalışırken Yatırım Yapmanın 10 Yolu” yazımızı okuyabilirsiniz.
Yatırım yapmak, gelirimizden tüketimi çıkarttığımız zaman kalan tasarruflarınızı finans piyasalarında farklı araçlarla değerlendirmek anlamına gelir. Kendinizi psikolojik anlamda yatırım yapmaya hazır hissetmelisiniz, duygularınıza yenik düşmemelisiniz. Aksi takdirde önceden de söylediğimiz gibi sonucu kötü olabilir.
Psikolojinizi nasıl hazırlayacaksınız?
Zararı kontrol altında tutmayı öğrenin.
Finans piyasalarında zarar ihtimali her zaman vardır. Ancak önemli olan sizin zarar ettiğinizi gördüğünüz anda “Eyvah, zarar ediyorum. Hemen işlemi kapatmalı ve bu kadar zararla kalmalıyım.” gibi bir cümle kurmamanız gerektiğidir. Öncelikle sakin olun. Piyasa aşağı indiği gibi yukarı da çıkabilir. Kâr ve zarar kardeştir.
Strateji oluşturun.
İşlem yapmaya başlamadan önce bir plan yapın ve bu plana sadık kalın. “Uzun vadeli mi kısa vadeli mi? Ne kadar kâr edeceğim, zararımı nerde durduracağım?” Bunların hepsini düşünün. Anlık kararlar verirseniz yanılabilirsiniz.
Take Profit (Kâr Al) ve Stop Loss (Zarar Durdur) emirlerini kullanın.
Yatırım yapacağınız aracı seçin. Bu aracın destek ve direnç noktalarını belirleyin Finansal okur yazarlığınızı arttırırsanız bu noktaları kolayca belirleyebilirsiniz.
Daha detaylı bilgi için “Teknik Analiz” sayfamıza göz atabilirsiniz.
Take Profit (Kâr Al): Yaptığınız işlemin pozisyonuna göre (alış veya satış pozisyonları), size kâr sağlaması için belirlediğiniz bir noktaya take profit emri vermeniz ve fiyat o noktaya gelince işleminizin otomatik olarak kapanması ve kârınızın hesabınıza aktarılmasıdır.
Stop Loss (Zarar Durdur): Yaptığınız işlemin pozisyonuna göre (alış veya satış pozisyonları), piyasanın daha fazla istemediğiniz yönde gideceğini düşündüğünüz noktaya stop loss emri vermeniz ve fiyat o noktaya gelince zararınızın büyümemesi için işlemin otomatik olarak kapanmasıdır.
Siz Bu Hataları Yapmayın!
Başta planladığınız stratejinize uymazsanız kâr edecek işleminizden zarar edebilir. Heyecanınıza yenik düşmeyin.
Örneğin; 1 dolar=5 TL’den 1000 dolar aldığınızı varsayalım. Doların 6.25’e kadar çıkabileceğini ve 4.50’ye düşebileceğini öngörüyorsunuz. Riski azaltmak için 6 TL noktasına Take Profit Emri, 4.60 TL noktasına Stop Loss emri verebilirsiniz. Potansiyel kârınız 1000 TL, zararınız ise 400 TL.
Take Profit ve Stop Loss kullanmazsanız…
*Dolar 5.20 noktasına çıktı. Anlık karar verirseniz “Zaten kazandım, düşerse kaybederim.” düşüncesiyle işlemi kapatabilirsiniz. Potansiyel kâr 1000 TL, sizin kârınız 200 TL.
*Dolar 6 noktasına çıktı. Duygularınızla hareket ederseniz “Zaten yükseliyor ve kâr ediyorum, daha çok bekleyeyim, daha çok kazanırım.” diye beklerseniz dolar hızla düşeceği ihtimalini kaçırabilirsiniz. Dolar 4.90 oldu. 1000 TL kâr etmiştiniz, 100 TL zarar ettiniz.
*Dolar 4.95 noktasına düştü. Anlık heyecanla “Eyvah, düşüyor. Ben daha fazla zarar etmeden işlemi kapatayım.” diye düşündünüz, acele ettiniz. Tekrar yükselme ihtimalini kaçırdınız, halbuki piyasada dalganmalar olur. Potansiyel kâr 1000 TL, zararınız 50 TL.
*Dolar 4.60 noktasına düştü. Baştaki planınıza sadık kalmayıp anlık bir kararla “Zaten zarardayım, daha fazla bekleyip kâr edeyim.” diye düşündünüz. Dolar hızla düştü ve 4 TL oldu. Potansiyel zararınız 400 TL, sizin zararınız 1000 TL.
Finans piyasalarında anlık kararlar, heyecanlar, duygular size yanlış işlem yaptırır. Soğukkanlı olun ve planınıza sadık kalın.