Borsa Başkanı Hikmet Karadağ’a göre Borsa İstanbul 100 Endeksinin 100,000’i geçmesi durumunda iki sıfır atılabileceğinin uygun olduğunu söylüyor. Bunun için Borsa İstanbul bünyesindeki hazırlıklara devam ediliyor. 13 Haziran 2017 yılında 100,000 seviyesini test eden Borsa İstanbul, 20 yıl önce 1997’de İMKB100 Endeksi’nin 97,600 seviyesindeyken iki sıfır atılması ile sıfır atılma girişimi ikinci kez gündeme geliyor.
3 Ocak 1986 yılında işlemlere başlayan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) endeks hesaplanış yöntemi endekse dahil edilen hisse senetlerinin piyasa değerlerine göre ağırlıklandırılması ile yapılmaktadır. İMKB Bileşik Endeksi uzun yıllar boyunca Türkiye ekonomisinin borsa tarafındaki gösterge niteliği olarak izlenmiştir. 1997 yılındaki atılan iki sıfır ile 1986-1996 yılları arasında hesaplanmış olan endekslerin rakamsal ifadesini kolaylaştırmak için daha önceden hesaplanmış değerlerin 100’e bölünmesi suretiyle yeni hesaplanan İMKB100 endeksinin başlangıç değeri 1986 Ocak ayında 100 yerine 1’e eşit olacak şekilde revize edilmişti.
5 Nisan 2013 yılında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Borsa İstanbul adı altında faaliyetlerine devam etmeye başladı. İMKB100 endeksi ise BİST100 olarak revize edildi. En son Gezi olaylarının hemen öncesinde Mayıs 2013’te BİST100 endeksi 93,178 seviyesine ulaşmış ve bir kez daha endeksten iki sıfır atılması gündeme gelmişti.
Borsa Endeksinden İki Sıfır Atılması ile Ne Olur?
Peki Borsa İstanbul’un her 100,000’i deneme sürecinde endeksinden iki sıfır atılması ile ne gibi avantajlar elde edilebilir.
Yatırım Psikolojisi
Bir defa öncelikli olarak psikolojik açıdan yatırımcılar üzerinde çok olumlu bir etkisinin olacağından bahsedebiliriz. Endeksten iki sıfır atılması şüphesiz yatırımcılara algı açısından son derece olumlu etki yapması beklenebilir. Algı açısından işin gerçeği her ne kadar öyle olmasa da, yatırımcı psikolojisi 10 TL’lik hisse senedi fiyatını 100TL’lik hisse senedi fiyatına göre daha çok cezbedici olduğu gerçeği unutulmamalıdır.
Gelişmiş Ülke Borsalarına Uyum
Gelişmiş ülke borsalarına bakıldığında tüm borsa endekslerinin 4 yada 5 haneli olduğunu görmekteyiz. 6 haneli borsa endeksleri psikolojik açıdan borsanın şişik olduğu imajını vermektedir. 5 hanede bulunan ABD Dow Jones Endeksi dışında S&P500 diğer ABD endeksleri ve çoğu Avrupa ülkeleri borsa endekslerinin 4 haneli rakamlarda olduğunu görmekteyiz. Türkiye’nin dışında Güney Afrika ve Brezilya Bovespa endeksinin yine 5 hane ile 6 haneye doğru ilerlediği görülmektedir. Estonya Tallin, Litvanya Ria Borsası ve Venezuela borsasının 6 haneli bol sıfırların yatırımcılar üzerinde pahalı imajı vermesi, yatırımcılara her zaman korku zeminini hazırlamaktadır. Borsa İstanbul’un dünyanın önemli finans merkezlerinden biri olma hedefine paralel olarak endeks rakamlarında da değişim mutlak fayda sağlayacaktır.
VİOP’a Pozitif Etkisi
Borsa İstanbul endeksinden sıfır atılması durumunda Viop tarafındaki işlem gören endeks sözleşmeleri içinde hesaplanış yöntemlerinde son derece kolay anlaşılır olacaktır. Bölme ve çarpma değeri yapılmaya gerek kalmadan viop endeks sözleşmeleri başlangıç teminatı ile endeks değeri ile aynı değer olabilecek. Hatta bu başlangıç teminatının dahi düşürülmesine ve daha az başlangıç tutarları ile küçük yatırımcıların piyasaya daha fazla dahil olmasını sağlayacaktır. Sıfırların atılması fiyat adım değerlerinin de küçülmesine neden olabilir. Bu pozitif katkı piyasanın likiditesini ve derinliğini arttıran en önemli sebeplerden biri olacaktır.
Yeni Yükseliş Dalgası Tetiklenebilir
Borsa endekslerinden sıfır atılması ile yapılması beklenen sadeleştirme operasyonunda teorik bir faydasının olmayacağı biliniyor. Çünkü borsalarda sıfır atılma, borsanın değerinde, şirket değerlemeleri veya hisse ağırlıklarında hiç bir etki oluşturmayacak. Bedelsiz veren hisse senetlerindeki bölünmeyle birlikte oluşan daha düşük fiyatlı hisselerin sonradan yarattığı alım dalgası aynı algı biçimiyle endeksler tarafında da tetiklenebilir. Hesaplamalarda ki kolaylık ile birlikte değişen yatırım psikolojisi ve ucuzluk algısı piyasada volatilite artışı yaratabilir. 1997 tarihinde atılan iki sıfır ile piyasanın ilk 6 aylık işlem seanslarında volatilitenin artmasına sebep olmuştu. Her ne kadar o yıllara nazaran gün içi volatilite seviyemiz bir hayli düşmüş olsa dahi düşük rakamlar her zaman yeni alım dalgalarını beraberinde getiren bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yeni Yatırımcı Jenerasyonu
Yeni nesiller arkadan geldikçe yatırımcı alışkanlıkları, yatırımcı psikolojisi, yatırımcı davranışı ve yatırımcı algısı her ne kadar eski yıllara göre benzerlik gösterse de sürekli değişim içerisindedir. Borsa İstanbul’da 1980’li yıllardan bu yana sürekli büyük değişim içerisindedir. Yeni jenerasyon için 4 haneli bir endeks rakamı elbette psikolojik bir motivasyon kaynağıdır. Bu imaj değişikliği yeni giriş yapacak yabancı yatırımcı için de etkilidir. Her ne kadar Türk Lirası’ndan 6 sıfır attığımız yıllarda yerli ve yabancı algısının nasıl büyük bir değişim yarattığını hep beraber yaşayarak görmüş olsak bile, borsa tarafında endeks değerlemelerinde Türkiye’nin çok büyük bir pozitif makro büyüme hikayesi yazması şarttır.