Hareketli Ortalamalar (HO), yatırımcıların teknik analiz yaparken kullandığı birincil indikatörlerin başında gelmektedir. Son yüz yıldır yüzlerce indikatörün oluşturulmasında başrolde olan hareketli ortalamalar, formüllerin oluşturulmasında önemli bir yere sahiptir. Teknik analistler piyasayı sürdürülebilir bir şekilde yenebilmek için önemli göstergeler oluşturmuşlardır ve formülize edilmiş son derece karmaşık komplex hesaplama yöntemleri ile teknik analizi kendi içerisinde yeni boyutlar kazandırmışlardır. Ancak onca edinilen bilgilerden sonra bazen bu karmaşık yapıyı sadeleştirerek basite indirgemek, pek çok profesyonel yatırımcılar tarafından başa geri dönüş olarak tercih edilmekte ve teknik analizin çıkış yeri olan hareketli ortalamalar ile analiz, en çok kullanılan yöntemlerin başında gelmektedir.
Hareketli Ortalama Nedir?
Ortalama, belli bir zaman aralığındaki fiyat serisi ortalamasını bulmak için hesaplanmaktadır. Bu ortalama bir finansal ürünün açılış değeri olabilir, kapanış değeri olabilir veya gün içi en yüksek veya en düşük değerleri de olabilir. Ancak finansal piyasalardaki yatırımcılar genellikle hesaplamalarda finansal ürünlerin kapanış değerlerini baz almaktadır. Hareketli kelimesi ise piyasa durağan olmadığından dolayı her gün, her saat, her dakika, piyasadaki fiyatların değişiklik göstermesi, hareketli ortalama değerlerinin de değişimiyle zaman dizisi değerlerine göre sürekli değişkenlik göstermesi anlamına gelmektedir. Örnek olarak bir finansal ürüne ait son 5 gün içerisindeki ortalama kapanış değeri, 5 günün kapanış değerlerinin tümünü toplanıp 5’e bölünmesiyle hesaplanmaktadır.
HO= (KFn+ KFn-1+…+KF1)/n
HO= Hareketli Ortalama
KFn,KFn-1,KF1= Seçile süre içindeki kapanış fiyatları
n= Ortalamanın hesaplandığı gün sayısı
Hareketli Ortalamalar, Basit, Ağırlıklı, Üssel, Değişken, Düzeltilmiş, Lineer Ağırlıklı, Üçgensel gibi farklı hesaplama methodları ile kullanılmaktadır. Ancak yatırımcılar tarafıdan finansal piyasalarda en fazla kullanılan hareketli ortalamalar aşağıdaki gibidir.
Hareketli Ortalama Türleri
Basit Hareketli Ortalama (Simple Moving Average): Bir finansal ürüne ait fiyatların 20 günlük ortalama kapanış değerini aritmetik ortalama ile hesaplamak istiyorsak, 20 kapanışın toplamının 20’ye bölünmesiyle bulunur. Hareketli ortalama değeri ortaya çıktıktan sonra belirlenen zaman dilimi için her yeni gelen veri hesaba katılır ve veri kümesini oluşturur. Her yeni gelen veri ile bir önceki ortalama noktaları birleştirildiğinde ise kesintisiz çizgi eğrisi oluşturularak ürüne ait grafik ortaya çıkartılır.
HOn= ( KF1+KF2+…KFn) /n
Ağırlıklı Hareketli Ortalama (Weighted Moving Average): Bazı analistler Basit Hareketli Ortalama’nın yararının sınırlı olduğunu savunur çünkü BHO serisinde her bir veri aynı ağırlıkta hesaplanır. Yakın zaman diliminde ki verilerin eski verilere göre hem daha güncel fiyatlamaya sahip olması, hem de daha büyük öneme sahip olması sonuçlar üzerinde etkili olduğu savunulmaktadır. Dolayısıyla analistler, farklı türlerde yeni ortalamalar oluşturmuşlardır. Ağırlıklı Hareketli Ortalamada verilerin ağırlıkları son günlere kaydırılarak hesaplanır. Eğer aynı örnek üzerinden gidersek, 20 gün ağırlıklı ortalaması alınacak bir finansal ürünün bugünün kapanış fiyatı ortalaması toplam gün sayısı ile çarpılır yani 20 ile. Dünün kapanış fiyatı 19, bi önceki günün kapanış fiyatı 18 ile çarpılarak geriye doğru 19 gün öncesine kadar devam eder. Ağırlıklı kapanış fiyatları toplanır ve toplam ağırlık değerine bölünür.
AHO3 = (3KF1+ 2KF2+KF3) / (3+2+1)
Üssel Hareketli Ortalama (Exponential Moving Average): Ağırlıklı Hareketli Ortlama yöntemindeki gibi son gün en ağırlıklı olmak üzere hesaplanır ancak ek olarak son günden geriye doğru ortalama ağırlıkları üssel olarak hesaplanır ve mevcut tüm fiyat verilerini hesaplama içine katan bir yöntemdir. Dolayısıyla tüm periyottaki gün sayısı üzerinden üssel faktör kullanılır.
UHOk = ⅔ *KF3 + ⅓ * UHOk-1