Share This Article
Finans dünyasında belki de en çok yanlış anlaşılan kavramlardan biri teknik analiz.
Kimileri için grafiklerin diliyle geleceği gören bir “sihirli küre”, kimileri için ise hiçbir işe yaramayan, geriden gelen, süslü çizgilerden ibaret bir yöntem.
Oysa gerçek, bu iki uç görüşün arasında bir yerde duruyor.
Bu yazıda teknik analizi;
- “Fiyat nereye gidecek?” sorusuna cevap arayan bir araç olarak,
- Ve aynı zamanda yatırımcı psikolojisini, likidite birikimlerini ve panik/hırs davranışlarını yansıtan bir harita olarak ele alacağız.
Teknik Analiz Aslında Ne Yapmaya Çalışıyor?
Basit tanımıyla teknik analiz;
geçmiş fiyat verilerini, işlem hacmini ve çeşitli göstergeleri kullanarak, gelecekteki fiyat hareketleri hakkında olasılıklı çıkarımlar yapma yöntemidir.
Bu yaklaşımda yatırımcı:
- Grafikler üzerinde trendleri (yukarı / aşağı / yatay),
- Destek – direnç seviyelerini,
- Formasyonları (omuz baş omuz, üçgenler, kanallar vb.),
- Göstergeleri (RSI, MACD, hareketli ortalamalar, Bollinger vb.)
inceleyerek, bir sonraki hamlenin hangi yönde olabileceğine dair senaryo kurar.
Teknik analiz, temelde iki kritik varsayım üzerine oturur:
- “Fiyat her şeyi içerir.”
Şirketin finansalları, makro veriler, haber akışı, beklentiler, korkular, söylentiler…
Piyasadaki tüm bilgi ve duygu, bir şekilde fiyata yansımıştır. - “Tarih tekerrür eder (ya da en azından kafiyeli ilerler).”
İnsan doğası ve yatırımcı psikolojisi, zaman içinde benzer durumlarda benzer tepkileri verme eğilimindedir.
Dolayısıyla geçmişte ortaya çıkan bazı fiyat pattern’leri, benzer koşullarda tekrar görülebilir.
Bu çerçevede teknik analiz, aslında şunu iddia eder:
“Ben geleceği kesin olarak söylemem; ama geçmişi okuyarak, geleceğe dair olası yolları ve kritik seviyeleri gösterebilirim.”
Geleceği Tahmin Etmek mi, Olasılıkları Yönetmek mi?
Piyasada teknik analiz kullanırken yapılan en büyük hata, onu “kesin doğrular veren bir kehanet aracı” gibi görmek.
Evet, bazı formasyonlar ve price action davranışları uzun yıllardır gözlemleniyor ve belli istatistiklere sahip:
- Bir yükselen üçgen, yukarı kırıldığında çoğu zaman hareketin devamını getirebiliyor.
- Güçlü bir destek seviyesinin kırılması, satış baskısının hızlanmasına neden olabiliyor.
- Bazı trend yapılarında, düzeltme derinlikleri ve geri dönüş bölgeleri sık tekrarlanan oranlara bağlı kalabiliyor.
Ancak burada kritik nokta şu:
Hiçbir formasyon, hiçbir indikatör, fiyatın gelecekte ne yapacağını %100 doğrulukla söylemez.
Teknik analiz:
- Sana “burada al, kesin kazanırsın” demez,
- Ama “şu bölgede alırsan riskin şu kadar, potansiyel ödülün bu kadar, tarihsel olarak şu senaryo daha olası” demeni sağlar.
Yani teknik analiz, tahmin üretmekten çok, risk/ödül dengesini yönetebilmek ve oyunu olasılıklarla oynamak için bir çerçeve sunar.
Bunu unuttuğumuz noktada, teknik analiz “hayal kırıklığı” üretmeye başlar.
Likidite Alanları, Sıkışma Bölgeleri ve Harita Mantığı
Teknik analizin çoğu zaman göz ardı edilen ama en değerli tarafı, sadece geleceği işaret etmeye çalışması değil;
fiyatın sıkıştığı, emirlerin biriktiği, likiditenin yoğunlaştığı bölgeleri göstermesidir.
Özellikle:
- Destek – direnç seviyeleri,
- Yatayda uzun süre oyalanan bantlar,
- Yüksek hacimli bölge kümeleri,
bize şunu anlatır:
“Bu fiyat aralıklarında, geçmişte ciddi alıcı/satıcı mücadelesi olmuş. Burada yeniden agresif emirler gelebilir.”
Bu seviyeler:
- Büyük fonların pozisyon açtığı,
- Küçük yatırımcının stop-loss emirlerinin biriktiği,
- Piyasanın “dönüm noktası” olarak algıladığı bölgeler olabilir.
Dolayısıyla teknik analiz, “fiyat nereye gider?” sorusundan önce,
şu soruya cevap verir:
“Fiyat nereye gelirse piyasada gerginlik artar, kimlerin canı yanar, kimler avantaj sağlar?”
İşte bu yüzden teknik analizi yalnızca “formasyon çizme sanatı” olarak görmek eksik kalır.
Aslında yaptığımız şey; likidite alanlarını, kimin nerede sıkıştığını ve fiyatın hangi bölgelerde agresifleşme potansiyeli taşıdığını okumaktır.
Grafiklerin Arkasındaki Asıl Hikâye: Yatırımcı Psikolojisi
Teknik analizin kalbinde insan davranışı vardır. Grafik dediğimiz şey;
ekran başındaki milyonlarca yatırımcının korku, hırs, panik, açgözlülük ve sabırsızlıklarının görselleşmiş halidir.
Örneğin:
- Sert düşüşlerde, “daha da düşecek” korkusuyla panik satış yapanlar,
- Fiyat aşırı satıma gittiğinde RSI gibi göstergelerin “dipte” görünmesine yol açar.
- Güçlü yükselişlerde, “kaçırmayayım” refleksiyle son anda alıma koşanlar,
- Fiyatı kısa sürede şişirir, sonradan girenler tepeden yakalanabilir.
- Uzun süre yatay giden piyasalarda,
- Sıkılan yatırımcıların “bıkkınlık satışı” ile güçlü ellerin pozisyon topladığı bölgelere tanık oluruz.
Teknik analiz burada devreye girer ve bize şunu söyler:
“Bu bölgede daha önce çok panik olmuş, burada aşırı alım yaşanmış, burada kimsenin cesaret edemediği bir sessizlik hakim…”
Yani grafikler:
- Sadece fiyatın şu kadar olduğunun değil,
- Aynı zamanda kalabalığın duygusal durumunun da kaydıdır.
Bu yüzden teknik analiz, yatırımcı psikolojisini okuma sanatı olarak da görülebilir.
Destek/direnç, formasyon, indikatör… Hepsi, aslında insanların toplu davranışlarının izlerini taşır.
Sonuç: Teknik Analiz Bir Kehanet Değil, Disiplinli Bir Dil
Tüm bunların ardından şu ayrımı netleştirmek gerekiyor:
- Teknik analiz geleceği kesin olarak söyleyen bir sistem değildir.
- Ama doğru anlaşıldığında, fiyatın nerelerde zorlanabileceğini, hangi bölgelerde likiditenin yoğunlaştığını, yatırımcı psikolojisinin nerede kırılma yaşayabileceğini gösteren güçlü bir araçtır.
En sağlıklı kullanım şekli:
- Temel analiz ile birlikte,
- Risk yönetimi ve portföy disiplini ile entegre,
- Senaryo bazlı düşünmeye izin veren bir araç olarak konumlanmasıdır.
Son soru şu olmalı:
“Teknik analiz geleceği görüyor mu?” yerine,
“Teknik analiz bana bu oyunu daha bilinçli, daha disiplinli ve daha olasılık odaklı oynatıyor mu?”
Eğer cevap “evet” ise, teknik analiz sizin için doğru yerde duruyor demektir. Aksi halde,
en iyi yöntem bile, yanlış beklenti altında sadece yeni bir hayal kırıklığı üretir.
